Virtual reality als leermiddel bij stresssituaties

Hoe herken je risico’s en voorkom je escalatie? Wanneer wordt een dreiging als een vervelend mailtje, iemand voor de deur opwachten, pesten of intimideren gevaarlijk? In deze aflevering van Sociale Veiligheid hoort u recherche psycholoog Bram van der Meer. Hij is internationaal erkend expert in de psychologie van de opsporing en het maken van dreigingsanalyses en verbonden aan Dantes Psychology Services een adviesbureau dat zich richt op het onderzoeken, adviseren en ondersteunen van problematische werksituaties, variërend van een cultuur van angst tot bedreiging en agressie.

Overal waar mensen samenwerken ontstaan mooie dingen, maar ook nare dingen. “Maar 19 procent van alle delicten is bekend bij de politie. Vaak is men bang om naar de politie te stappen om dat mensen denken dat het stalken of de dreiging daarna erger zal worden, soms is dat onterecht, maar het zit wel in de hoofden van mensen.” Aldus van der Meer. Voordat mensen melding maken van stalking of grensoverschrijdend gedrag wachten ze vaak jaren. Wat zijn risico factoren voor escalatie? Hoe maak je een goede dreigingsanalyse? In deze aflevering neemt Bram van der Meer ons mee aan de hand van voorbeelden wat ‘rode vlaggen’ zijn op de weg naar escalatie. Hoe eerder je deze ‘rode vlaggen’ als organisatie in beeld hebt hoe groter de kans om escalatie te voorkomen. Wat hiervoor nodig is en wat dit vraagt van de organisatie? Beluister het in deze aflevering van Sociale Veiligheid. Veel luisterplezier.

‘Affectief neutraal’ reageren bestaat niet, en mensen met een verstandelijke beperking prikken feilloos door deze ogenschijnlijke ‘neutrale’ houding heen.

In deze aflevering van Sociale Veiligheid hoort u orthopedagoog en GZ-psycholoog Annemiek Grijpma. Ze werkt al meer dan twintig jaar met hart en ziel in de zorg voor mensen met ernstige verstandelijke meervoudige beperkingen. Niet de methodiek, maar jijzelf als professional bent de belangrijkste schakel in de begeleiding. Ze schreef er een handzaam en praktisch boek over ‘Maak veiligheid voelbaar’. Hoe kun je contact maken met de cliënt waarbij alle betrokkenen zich veilig voelen? Aan de hand van de Polyvagaaltheorie van Stephen Porges neemt Grijpma ons mee in de werkwijze van ons autonome zenuwstelstel en hoe we deze wijsheid kunnen benutten.

“Veiligheid wordt te weinig besproken, ja wel de technische kant, of er niets uit de keukenkastjes valt als je deze open doet, of dat de route naar de dagbesteding veilig is, maar de vraag ‘voel je je veilig?’ wordt weinig gesteld op de werkvloer.” zegt Annemiek. Ze vertelt hoe we als professional gewend zijn om te kijken naar het gedrag van de cliënt, maar ons minder afvragen wat onze rol in het gedrag van de ander is. Begint die spanning misschien niet bij jouzelf als professional?

De mensen waar Annemiek mee werkt zijn mensen met een meervoudige ernstige verstandelijke beperking. Zij hebben vaak een ontwikkelingsniveau van een kind van zes maanden in een volwassen lichaam met allerlei ingewikkeldheden en pijn. Waar mensen taal vaak ervaren wordt als het belangrijkste vervoersmiddel voor de communicatie is dat bij deze doelgroep anders. “Er zijn zo veel meer dingen in de communicatie waar je op kan letten dan alleen woorden. Voor contact en verbinding met deze doelgroep is het nodig om heel klein te kijken”, aldus Grijpma. In de context van het werken in een organisatie zit hier een spanningsveld. Vaak wordt hier het ritme van de dag gevolgd in plaats van het ritme van de cliënt. Terwijl het volgen van het ritme van de cliënt nu juist leidt tot contact en het gevoel van begrepen worden en daarmee veiligheid. In haar boek haalt Annemiek Gabor Maté aan: Veiligheid is niet de afwezigheid van gevaar, maar de aanwezigheid van verbinding. Hoe kun je deze verbinding tot stand brengen? Hoe kun je hierbij gebruik maken van de Polyvagaaltheorie? En is het tijd voor een nieuwe definitie van professioneel werken? Je hoort het in deze aflevering van Sociale Veiligheid. Veel luisterplezier.

Forensische scherpte wat is het? En wat heb je hiervoor nodig als professional? Volgens Maartje Clercx, promovendus op dit onderwerp, draait het om het herkennen van subtiele tekenen van gevaar en vraagt het van de professional om assertiviteit en lef. Hoe deze subtiele tekenen van gevaar eruitzien? Waar je op moet letten en welk lef dit vraagt in het handelen als professional in een tbs-kliniek illustreren Fleur de Reus en Silvester Kleijn in deze aflevering van Sociale Veiligheid vanuit hun eigen werkpraktijk. Beide zijn al jaren werkzaam bij Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC) de Kijvelanden, een tbs-kliniek van Fivoor. Fleur is GZ-psycholoog en werkt als coördinerend regiebehandelaar en teammanager patiëntenzorg.

Silvester is groepsleider en verantwoordelijk voor de dagelijkse zorg en het programma op de afdeling. “De dag begint met wat trek ik aan,” aldus Silvester. Daar, in deze kleine details, begint de forensische scherpte en daarmee de sociale veiligheid. Fleur: “Het herkennen van de risicofactoren is essentieel, voor de patiënt zelf, voor de medepatiënten en voor de medewerkers. We maken samen met de patiënt een plan waarin we omschrijven wat de eerste tekenen zijn dat het niet goed gaat met de patiënt, tekenen dat de spanning oploopt.” Hoe je deze vroege signalering van gevaar doet? Waar je op let? Welke kennis van ziekte beelden er nodig is? En hoe ben je er voor elkaar als collega’s? U hoort het in
deze aflevering. Silvester: “Mijn collega’s zijn mijn veiligheid.” Veel luisterplezier.